Γιατί οι Δανοί μεγαλώνουν τα πιο ευτυχισμένα παιδιά στον κόσμο
Αλήθεια γιατί; Πως καταφέρνουν ως λαός να είναι στην πρώτη θέση της κατάταξης ευτυχίας για πάνω από 40 χρόνια ( που σημαίνει ότι οι εξωτερικοί παράγοντες παίζουν λιγότερο σημαντικό ρόλο).
Σε αυτό το βιβλίο από τις Εκδόσεις Διόπτρα οι δυο συγγραφείς του βιβλίου “Γιατί οι Δανοί μεγαλώνουν τα πιο ευτυχισμένα παιδιά στον κόσμο” αναλύουν τα μυστικά της δανέζικης φιλοσοφίας στην ανατροφή παιδιών γεμάτα αυτοπεποίθηση.
Η Jessica Joelle Alexander είναι συγγραφέας, ειδική στον τρόπο ανατροφής των Δανών, πολιτισμική ερευνήτρια και μητέρα δυο παιδιών.
Η Iben Dissing Sandhal είναι ειδική στην ανατροφή παιδιών, αφηγηματική ψυχοθεραπεύτρια, σύμβουλος οικογένειας, εκπαιδεύτρια και μητέρα επίσης δυο παιδιών.
Ποιο είναι λοιπόν το μυστικό τους; Τι το ιδιαίτερο έχει η μέθοδος ανατροφής τους; Τι κάνουν διαφορετικά από τους άλλους λαούς και μπορούμε τελικά να μάθουμε κάτι από τον τρόπο που μεγαλώνουν τα παιδιά τους;
Γιατί οι Δανοί μεγαλώνουν τα πιο ευτυχισμένα παιδιά στον κόσμο
Η δανέζικη φιλοσοφία για την ανατροφή των παιδιών καταφέρνει να τα κάνει ευτυχισμένα που σημαίνει ότι οι ευτυχισμένοι ενήλικες επαναλαμβάνουν τον τρόπο ανατροφής στα δικά τους παιδιά. Μιλάμε για έναν πολύ ευχάριστο κύκλο, μια κληρονομιά που περνάει από γενιά σε γενιά με αποτέλεσμα ενήλικες που έχουν ψυχική ανθεκτικότητα και νιώθουν συναισθηματικά ασφαλής.
Υπάρχουν 6 σημαντικοί τομείς στους οποίους εστιάζουν όπως : Το παιχνίδι, η αυθεντικότητα, η θετική αναπλαισίωση, η ενσυναίσθηση, η επικοινωνία χωρίς τελεσίγραφα, και η συντροφικότητα ή hygge.
Όλοι οι γονείς έχουμε συναντήσει άλλους γονείς, με υπερβολικά ανταγωνιστική διάθεση, λες και η ανατροφή είναι κάποιου είδους αγώνας ή διαγωνισμός του ποιος θα καταφέρει να έχει το πιο φρόνιμο, το πιο μελετηρό, το πιο συνεργάσιμο και ευγενικό παιδάκι. Οι συγκρίσεις δίνουν και παίρνουν σε αυτό το ανταγωνιστικό κλίμα και υπάρχει πολύ λίγος χώρος για αυθεντικότητα και σεβασμός στις απόψεις του άλλου.
Όμως γίνεται και αλλιώς και μάλιστα είναι πολύ ενθαρρυντικό το ότι τα καταφέρνει ένας ολόκληρος λαός και δεν μιλάμε για μεμονωμένες περιπτώσεις. Γιατί ως γονείς χρειαζόμαστε παραδείγματα για να πειστούμε ότι γίνεται και αλλιώς, ότι δεν είναι ο δικός μας τρόπος ανατροφής ο ΕΝΑΣ ΚΑΙ ΜΟΝΑΔΙΚΟΣ τρόπος.
Θεωρώ ότι ο γονεϊκός ρόλος είναι ο πιο δύσκολος ρόλος στη ζωή μας γιατί μπαίνουμε σ’ αυτόν οι περισσότεροι…απροετοίμαστοι, με μόνη κληρονομιά τις καταγραφές από την δική μας πατρική οικογένεια, πολύ συχνά χωρίς να έχουμε αξιολογήσει ή αναθεωρήσει τα όσα μάθαμε και τον τρόπο που τα μάθαμε. Λειτουργούμε λοιπόν μέσα από αυτόματες αντιδράσεις και προεπιλεγμένες ρυθμίσεις βάσει των οικογενειακών προτύπων που έχουμε από την εμπειρία μας.
Πόσες ιδέες έχουμε υιοθετήσει αυτόματα ως σωστές απλά και μόνο επειδή είναι το μόνο που γνωρίζουμε από την εμπειρία μας και είναι οικείες.
Οι δυο συγγραφείς αναγνωρίζουν ότι υπάρχουν διάφορες ” γονεϊκές εθνοθεωρίες”, διαφορετικές σε κάθε έθνος και κάτι που για τον έναν λαό φαίνεται φυσιολογικό σε έναν άλλο λαό πιθανόν να μοιάζει ξένο ή ακόμα και λάθος.
Τι γίνεται όμως όταν ένας γονιός πιστεύει ( ενστικτωδώς) ότι υπάρχει καλύτερος τρόπος αλλά δεν ξέρει ποιος είναι αυτός ο τρόπος; Τότε διαβάζει, ψάχνει, ρωτάει, δοκιμάζει και κυρίως επανεξετάζει τις ιδέες, τις μεθόδους ανατροφής και τον δικό του “προγραμματισμό”.
Οι Δανοί γονείς λοιπόν δίνουν έμφαση στο παιχνίδι
γιατί έχουν αναγνωρίσει ότι το ελεύθερο παιχνίδι είναι πολύ σημαντικό στην ανάπτυξη του παιδιού και έχει άμεση σχέση με τα επίπεδα άγχους και της αυτοεκτίμησης. Το παιδί μαθαίνει μέσα από το ελεύθερο παιχνίδι να διαχειρίζεται το άγχος του, δοκιμάζει δεξιότητες διαχείρισης δυσκολιών, μαθαίνει να λύνει προβλήματα σε ασφαλές περιβάλλον και καταφέρνει έτσι να χτίσει την αυτοεκτίμηση και την αυτονομία του. Μάλιστα έχουν παρατηρήσει ότι έχει και πολύ θετική επίδραση στον σχολικό εκφοβισμό.
Εστιάζουν στην αυθεντικότητα
γιατί πιστεύουν ότι πρέπει να μιλάμε και για τις τραγωδίες της ζωής και τα δυσάρεστα συναισθήματα , όχι μόνο για τα ευχάριστα και ότι μαθαίνουμε περισσότερο από τις ταλαιπωρίες μας παρά από τις επιτυχίες μας. Τα παιδιά διδάσκονται μέσα από αυτές τις στιγμές την κατανόηση των συναισθημάτων και της έκφρασης τους αλλά και την αναγνώριση των ορίων τους. Οι γονείς έχουν το προνόμιο και την υποχρέωση να είναι πρότυπο ειλικρίνειας για τα παιδιά τους καθώς η αυτο-εξαπάτηση είναι μια συνταγή για δυστυχία.
“Αυθεντικότητα είναι να ψάχνεις βαθιά μέσα σου να βρεις τι ταιριάζει σε σένα και την οικογένεια σου και να μη φοβάσαι να το ακολουθήσεις”
Δεν ωφελείται κανείς, μα κανείς, όταν κουκουλώνουμε τα δυσάρεστα συναισθήματα μας, τα αρνούμαστε ή ενεργούμε αντίθετα με αυτά.
Διαθέτουν μια ρεαλιστική αισιοδοξία και έχουν μάθει μέσα από αυτήν να κάνουν θετική αναπλαισίωση.
Η θετική αναπλαισίωση
δεν σημαίνει ότι “φοράω τα ροζ γυαλιά μου” και ” πετώ στα σύννεφα”. Αντίθετα σημαίνει ότι διακρίνω και αναγνωρίζω όλες τις πτυχές μιας κατάστασης, θετικές και αρνητικές αλλά επιλέγω να εστιάσω στην θετική ερμηνεία χωρίς να υποτιμήσω τα αρνητικά στοιχεία. Δεν είναι άλλωστε όλα άσπρο – μαύρο, αλλά με πολλές ενδιάμεσες αποχρώσεις οι οποίες μας διαφεύγουν συνήθως. Προσέχουν πως θα διατυπώσουν τη γνώμη τους έχοντας υπόψη ότι ” το πρόβλημα είναι πρόβλημα μόνο αν αναφερθεί από κάποιον ως πρόβλημα”. Η ίδια κατάσταση που κάποιος περιγράφει ως πρόβλημα, θα μπορούσε εναλλακτικά να περιγραφεί ως πρόκληση, ως ένα εξελικτικό στάδιο, ως ευκαιρία ή ως απλή δυσκολία. Από την διατύπωση εξαρτάται και η μετέπειτα στάση μας.
Ενσυναίσθηση
Εξασκούν και ενθαρρύνουν την ενσυναίσθηση γνωρίζοντας ότι οι γονείς είναι το παράδειγμα ενσυναίσθησης για τα παιδιά. Δεν είναι σημάδι αδυναμίας αλλά δύναμης. Δεν είναι πολυτέλεια, αλλά αναγκαιότητα. Στη Δανία τα παιδιά εξοικειώνονται από τη νηπιακή ηλικία τόσο με την λεκτική αναγνώριση των συναισθημάτων όσο και με την έκφραση όλων των συναισθημάτων χωρίς κριτική στάση στα δυσάρεστα συναισθήματα. Στα σχολεία υπάρχουν μάλιστα προγράμματα για ηλικίες από 3-8 χρονών που προάγουν την συναισθηματική επίγνωση και την μείωση του σχολικού εκφοβισμού, με πολύ θετικά αποτελέσματα. Πολύ σημαντικό βέβαια σε αυτή τη δράση είναι απουσία επικριτικότητας στα δυσάρεστα συναισθήματα.
Επικοινωνούν χωρίς τελεσίγραφα με τα παιδιά τους.
Καλλιεργούν με όλους αυτούς τους τρόπους ένα κλίμα ηρεμίας στο σπίτι και στο σχολείο και αφιερώνουν χρόνο και ενέργεια στο να αποφευχθούν τα προβλήματα, παρά στην επινόηση της κατάλληλης τιμωρίας όσων ” παραφέρονται” και διαθέτουν στα σχολεία εξοπλισμό για διάφορες ανάγκες ( όπως για παράδειγμα για την υπερκινητικότητα). Δίνουν μια πολύτιμη συμβουλή σε όλους τους γονείς:
“Σταματήστε να ανησυχείτε για ότι σκέφτονται οι άλλοι”
Ένας ακόμα τρόπος που αποφεύγουν τα τελεσίγραφα είναι ο,τι έχουν μάθει να μην μετατρέπουν κάθε θέμα σε μάχη και να δίνουν διέξοδο αντί για τελεσίγραφο. ” Αν το κάνουμε μεγάλο θέμα, θα γίνει μεγάλο θέμα”
Κάνουν συνειδητά χώρο για συντροφικότητα και hygge
δηλαδή ποιοτικό χρόνο με την οικογένεια και φίλους. Είναι ένας τρόπος ζωής συνυφασμένος μέσα στην καθημερινότητα τους και σημαντικό μέρος της πολιτιστικής τους κληρονομιάς. Στόχος όσων συμμετέχουν είναι να ζήσουν ζεστές και όμορφες στιγμές μαζί. Αυτό τους δίνει μια αίσθηση νοήματος και σκοπού στη ζωή τους. Επίσης είναι πολύ εξοικειωμένοι με την ομαδική εργασία και το τραγούδι. Γνωρίζουν ( και έχει αποδειχτεί και με έρευνες άλλωστε) ότι η συντροφικότητα έχει θετική επίδραση στο άγχος και στην καλύτερη διαχείριση του και έτσι φροντίζουν ιδιαίτερα στις νέες μαμάδες να παρέχουν υποστήριξη και σύνδεση με άλλες νέες μαμάδες ώστε να νιώσουν χαρά και ασφάλεια σε αυτή τη δύσκολη περίοδο στη ζωή τους που προσαρμόζονται στις νέες συνθήκες.
Υπάρχει συνταγή ;
Τελικά, μυστική συνταγή δεν υπάρχει για να μεγαλώσουμε ευτυχισμένα, υπεύθυνα παιδιά με ενσυναίσθηση και αυτοπεποίθηση. Σίγουρα και οι Δανοί έχουν να αντιμετωπίσουν προκλήσεις, ελλείψεις, εμπόδια. Αλλά για να είμαι ειλικρινής δεν βρήκα γιατί τα περισσότερα από αυτά να μην μπορούμε να τα κάνουμε και οι Έλληνες γονείς. Σε κάθε ενότητα σκεφτόμουν: κι αυτό μπορούμε να το κάνουμε! Είναι εφικτό; Είναι.
Εντάξει στο θέμα του σχολείου δεν μπορούμε να παρέμβουμε, στο τι προγράμματα εφαρμόζονται αλλά γιατί να μη ξεκινήσουμε από τον εαυτό μας αντί να περιμένουμε να αλλάξουν πρώτα όλα τα υπόλοιπα;
Το πρώτο βήμα που προτείνουν οι συγγραφείς σε όλους τους γονείς, ανεξαρτήτου εθνικότητας, είναι να κοιτάξουμε στον καθρέφτη και να εντοπίσουμε τι επαναλαμβάνεται από τα δικά μας βιώματα χωρίς να το έχουμε αξιολογήσει και επανεκτιμήσει.
Και αν παρατηρήσω κάτι που στέκει εμπόδιο στην ενσυναίσθηση και την συντροφικότητα, στο να εντοπίσω την θετική πτυχή μιας κατάστασης, στην έκφραση της αυθεντικότητας, στην αναγνώριση του ελεύθερου παιχνιδιού, στην αντικατάσταση των τελεσιγράφων με διεξόδους, θεωρώ πως αξίζει να δουλέψουμε πάνω σε αυτό, να το επεξεργαστούμε πρώτα για τον εαυτό μας αλλά και για χάρη των παιδιών και της οικογένειας μας. Αν υπάρχει κάπου εκεί έξω μια τέλεια μαμά, της έχω γράψει ένα γράμμα.
Είναι στο χέρι μας να μην κληροδοτήσουμε στην επόμενη γενιά τα όσα μάθαμε λανθασμένα ( ωστόσο με καλή πρόθεση τις περισσότερες φορές ) αλλά να κάνουμε ότι μπορούμε για να αφήσουμε τον κόσμο λίγο καλύτερο από ότι τον βρήκαμε. Και υπάρχουν και αρκετά βιβλία που μπορεί να πάρεις ιδέες για το πως να ξεκινήσεις να φροντίζεις τον εαυτό σου, πως να γίνεις μια χαρούμενη μαμά αλλά και για το τι σημαίνει να είσαι γονιός.
Στην Ελλάδα γίνονται αυτά;
Δεν προτείνω ούτε περιμένω να γίνουμε όλοι “Δανοί γονείς”, αλλά ας κρατήσουμε όσα καλά διδαχτήκαμε και ας αλλάξουμε τα υπόλοιπα.
Αν σε ενδιαφέρει να διαβάσεις περισσότερα για το συγκεκριμένο βιβλίο, πήγαινε στο www.mommyjammi.gr και στο www.mama365.gr.
Γιατί είναι ωραίο να είσαι γονιός και ακόμα πιο ωραίο να βλέπεις τα παιδιά σου ευτυχισμένα.
καταπληκτικό